Zbiory historyczno-artystyczne usytuowane są w XVII – wiecznej kamienicy mieszczańskiej, ze względu na wystrój zewnętrznej elewacji zwanej „Pod Aniołem”. Zachowały się w niej manierystyczno-barokowe zdobienia wnętrz i charakterystyczny dla dawnych mieszczańskich przyzwyczajeń układ pomieszczeń. Jest ona pod tym względem przykładem wybitnego kunsztu zamojskich architektów i budowniczych oraz praktycznej realizacji zamysłu Bernarda Morando, który w Zamościu urzeczywistniał ideę renesansowego miasta idealnego.
Główna ekspozycja historyczno-artystyczna ukazuje historię Zamościa od momentu lokacji miasta do 1939r., głównie w oparciu o dzieła sztuki i rzemiosła artystycznego.
W zbiorach rzemiosła artystycznego znajdują się wyroby złotnicze. Wśród nich najciekawszym obiektem jest puszka na komunikanty z pocz. XVII w., pochodząca z fundacji Jana Zamoyskiego i jego żony Barbary z Tarnowskich, opatrzona ich herbami rodowymi. Na szczególną uwagę zasługuje berło Akademii Zamojskiej ufundowane przez Tomasza Zamoyskiego w 1619 r., przekazane miastu w 1980r. przez Jana Zamoyskiego – XVI ordynata. W izbie tylnej na parterze prezentowana jest również oryginał przywileju lokacyjnego dla Zamościa, nadanego przez króla Stefana Batorego 12 VI 1580 r.
