90 lat Muzeum w Zamościu
Dziewięćdziesiąt lat istnienia zamojskiego muzeum w pejzażu miasta to historia kilku epok. Od chwili budowania od podstaw państwowości po odzyskaniu niepodległości powołano do życia w kraju wiele instytucji kulturalnych, w tym naszą.
Zamość 2017
pod redakcją Andrzeja Urbańskiego
Tajemnica otwartej twierdzy. Pan Solcio w poszukiwaniu klucza do zamojskich bram
Młody Czytelniku, wraz z duchem poety, unieś się nad Zamościem. Pomogą Ci w tym bohaterowie z Ombrelandii – Panna Solcio, Pan Icuś i Pan Bolcio. Możesz zaprzyjaźnić się z nimi. Pan Parasol Bolcio pozwoli poznać bliżej poetę Bolesława Leśmiana, a Pan Icuś zachęci do spotkania z pisarzem Icchakiem Perecem.
Może usłyszysz wesołe nuty ostałe na parasolach innych artystów związanych z miastem – Karola Namysłowskiego czy Marka Grechuty. A może poczujesz także obecność wielu ważnych historycznych postaci jak Bernardo Morando czy Jan Zamoyski i jego rodzina. Zobaczysz, że miasto za każdym razem odsłoni przed Tobą nowe tajemnice.
Jeśli chcesz poznać dokładnie zarówno ludzi związanych z tym magicznym miejscem jak i najważniejsze zabytki, a także zrozumieć trudne pojęcia zwłaszcza z dziedziny architektury, zajrzyj na koniec książki – do Alfabeciaka Zamojskiego, przygotowanego specjalnie dla Ciebie – tu znajdziesz nie tylko objaśnienia do wszystkich słów wyróżnionych w tekście, ale także wiele innych pojęć, które przydadzą się nie tylko w czasie zwiedzania Zamościa.
Niech leśmianowa “ścieżka złotobrzeszka” i “struga złotosmuga” prowadzą Cię do jedynego w swoim rodzaju miasta arkad i aniołów, parasoli i ptaków unoszących się wraz z dźwiękiem hejnału nad zamojskim Rynkiem – do miejsca dziwnych zdarzeń i wyjątkowych historii.
Zamość 2017
Tekst i koncepcja: Izabela Wineiwicz – Cybulska
Oprawa graficzna i ilustracje: Dorota Orlof
Od Horodła do Horodła (1413-2013) Unia horodelska – dzieje i pamięć. Katalog wystawy.
Unia w Horodle – wystawa po 600 latach
Rocznice ważnych wydarzeń historycznych są inspiracją do ich upamiętnienia w różny sposób. W roku 2013 przypomnieliśmy w Muzeum Zamojskim 600. rocznicę przyjęcia w Horodle nad Bugiem unii polsko-litewskiej – doniosłego aktu, ważnego dla obu narodów i państw, mającego swoje konsekwencje dla kolejnych pokoleń Polaków i Litwinów, jak również dla sąsiednich narodów.
Warto przypomnieć przygotowaną wspólnie w 2012 roku na Zamku Królewskim w Warszawie wystawę “Pod wspólnym niebem. Rzeczpospolita wielu narodów, wyznań, kultur (XVII-XVIII w.)”, która wzbudziła wielkie zainteresowanie zwiedzających. Obie wystawy objął honorowym patronatem Prezydent Rzeczpospolitej Pan Bronisław Komorowski.
W salach Muzeum Zamojskiego udało nam się zaprezentować bezcenne eksponaty i pamiątki związane z unią horodelską, jak również ukazujące tradycję tego wydarzenia kultywowaną przez kolejne pokolenia, szczególnie w okresie zaborów. Chciałbym serdecznie podziękować Dyrektorom instytucji z Polski i Ukrainy, które udostępniły swoje unikalne częstokroć zbiory; od oryginalnych dokumentów pergaminowych, druków, ikonografii po różnego rodzaju pamiątki z okresu XIX i XX wieku świadczące o trwałej pamięci o unii horodelskie w świadomości potomnych. Słowa podziękowania kieruję do dyrektora Muzeum Historii Polski Roberta Kostro i grona pracowników z prof. Igorem Kąkolewskim na czele oraz dra Piotra Kondraciuka i pracowników naszego Muzeum, bowiem bez ich zaangażowania i pracy trudno byłoby zrealizować to przedsięwzięcie. Realizacja wystawy była możliwa dzięki wsparciu finansowemu ze strony Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Dziedzictwo Kulturowe ? Wspieranie działań muzealnych oraz Prezydenta Miasta Zamość, za co składam serdeczne podziękowania. Do szerokiej promocji 600. rocznicy unii horodelskiej w istotny sposób przyczyniła się prezentacja plenerowej wersji ekspozycji w Zamościu, Horodle, Warszawie i Hrubieszowie, z którą zapoznało się wielu mieszkańców tych miast i turystów. Należy podkreślić, że obok upamiętnienia rocznicy unii w postaci wystawy, w Zamościu odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa: “Unia w Horodle na tle stosunków polsko-litewskich od Krewa…..”
Od Horodła do Horodła Katalog wystawy
Wystawa Muzeum Zamojskiego w Zamościu i Muzeum Historii Polski.
Zamość 2013
Redakcja naukowa książki:
Igor Kąkolewski, Piotr Kondraciuk, Michał Kopczyński
Kuratorzy wystawy:
Piotr Kondraciuk, Igor Kąkolewski
Dofinansowano ze środków
Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Miasta Zamość
Honorowy patronat
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego
Pod niebem północy. Z dziejów polsko-włoskich związków artystycznych
Pod takim tytułem odbyła się w Zamościu w dniu 23 czerwca 2010 r. konferencja naukowa, poświęcona wzajemnym związkom sztuki włoskiej i polskiej. Zamość – najbardziej włoskie z polskich miast, zwane Padwa północy i perła renesansu jest miejscem, gdzie związki te są do dziś widoczne. Wystarczy wspomnieć założenie urbanistyczne miasta idealnego, kościół katedralny z zachowanymi detalami wnętrza oraz kamienice podcieniowe w rynku.
Kontakty Zamościa z kultura włoska datują się od początków powstania miasta. Jan Zamoyski, późniejszy kanclerz i hetman wielki koronny, zetknął się z kultura włoska podczas studiów na Uniwersytecie w Padwie, gdzie zdobył gruntowne wykształcenie i wysoka kulturę artystyczna. Zapewne w Padwie lub Wenecji zrodziła się koncepcja budowy miasta – twierdzy, przyszłej stolicy dóbr rodowych. Realizacje tego wielkiego przedsięwzięcia powierzył Zamoyski włoskiemu architektowi, Bernardowi Morando, pracującemu wcześniej przy budowie zamku królewskiego w Warszawie. Ten mało dotychczas znany architekt otrzymał od polskiego magnata wyjątkową szanse, której pozazdrościć mu mogło wielu wybitnych włoskich urbanistów. W “dalekim kraju” stworzył miasto budzące zachwyt…
Z dziejów polsko-włoskich związków artystycznych
Zamość 2010
Autor:
dr Piotr Kondraciuk
Sztuka włoska- Katalog wystawy
Wystawy sztuki włoskiej w Muzeum Zamojskim w Zamościu organizowane są od 2008 r. Inspiracją do organizowania tego typu prezentacji był Festiwal Kultury Włoskiej “Arte, kultura, musica e…”, zorganizowany w tym roku w Zamościu, do którego włączyły się zamojskie instytucje kultury, stowarzyszenia i szkoły.
W roku bieżącym miały miejsce kolejne prezentacje sztuki włoskiej. W ramach projektu Zamość Letni Salon Sztuki Lubelszczyzny Muzeum Zamojskie zaprezentowało dwie wystawy.Wystawa “Miasta i twierdze włoskie w grafice XVI – XVIII wieku” przygotowana została w oparciu o reprodukcje graficzne znajdujące się w dziełach: Hartmanna Schedela, Liber chronicorum, wydanym w Norymberdze w 1491 r.; Sebastiana Munstera, Cosmographiae, wydanym w Bazylei w 1550 r.; G. Brauna i F. Hogenberga, Civitatis Orbis Terrarum?, z kolejnych tomów wydanych w Kolonii w latach 1572-1589; Henri de Beauvau, Relation journalier du voyage du Lewant, wydanym w Nancy w 1615 r.; oraz Giambatisty Albruzzi, Storia moderna di tutti i popoli del mondo, wydanym w Wenecji w 1761 r. Zaprezentowano także fotokopie dzieł graficznych Georga i Albrechta Seutterów z lat 1730-56, Della Cateny, Matthaeusa Merona i J.P. Le Bas’a.
Druga wystawa z cyklu prezentacji sztuki włoskiej zatytułowana “Sztuka włoska ze zbiorów muzealnych i prywatnych w regionie”, zgromadziła wybrane dzieła sztuki włoskiej, znajdujące się w zbiorach muzeów kościelnych i samorządowych regionu lubelskiego (m.in. Muzeum Lubelskie, Muzeum Kresów w Lubaczowie, Muzeum Zamojskie, Muzeum Regionalne w Krasnymstawie, Muzeum 200-lecia Diecezji Lubelskiej, Muzeum Sakralne Kolegiaty Zamojskiej),…
Zamość 2010
Autor:
dr Piotr Kondraciuk
Nakład wyczerpany
Sztuka sakralna. Rzeźba
Rzeźba sakralna w zbiorach Muzeum Zamojskiego
Utworzone 1926 r. z inicjatywy lokalnych działaczy społecznych Muzeum w Zamościu posiada bogate zbiory sztuki sakralnej. Należą one do najstarszych kolekcji, tworzonych wraz z powstaniem w Zamościu instytucji muzealnej.
Zamość 2007
Opracowanie naukowe:
dr Piotr Kondraciuk
Tradycyjny haft ludowy w stroju zamojskim
Haft, który w naszych czasach pełni przede wszystkim funkcje zdobnicze, wykształcił się w ramach kolejnych etapów ewolucji z konstrukcyjnego (tworzącego szew) łączenia dwóch części tkaniny lub skóry.
Strój, który nazywamy dziś zamojskim przez wiele lat nie wzbudzał specjalnego zainteresowania. Miał jednak to szczęście, że zachowała się, co prawda skromna i niezbyt rozbudowana, mająca raczej charakter przyczynkowy, dotycząca go literatura oraz bardziej reprezentatywna, prezentująca go ikonografia. Pierwsze pisemne informacje, mówiące o strojach z okolic Zamościa zawarte zostały w wydanej w 1856 roku pracy Józefa Gluzińskiego’. Zebrane przez niego materiały były także podstawą do opisu tego ubioru sporządzonego przez Oskara Kolberga, zawartego w tomie Lubelskie.(…)
Lublin – Zamość 2009
Autor:
Elżbieta Piskorz – Branekova
Koordynator projektu:
dr Piotr Kondraciuk
Tradycyjne stroje i zdobienia z okolic Biłgoraja i Tarnogrodu
Obszar, na którym noszono strój zwany biłgorajskim, a niekiedy także biłgorajsko – tarnogrodzkim, położony jest na Lubelszczyźnie.
W niniejszym opracowaniu ograniczę się wyłącznie do omówienia ubioru noszonego przez ludność wiejską i będę używała konsekwentnie na jej określenie miana strój biłgorajski. W związku z tym założeniem w notkach katalogowych w sposób świadomy zostały pominięte gorsety i żupany zdobione galonami ze złotych nitek, czyli elementy reprezentatywne wyłącznie dla odzieży przywdziewanej w Biłgoraju i Tarnogrodzie.
Ubiór regionu biłgorajskiego został “odkryty” przez badaczy dosyć późno. Pierwsza i jak dotychczas największa publikacja, poświęcona tylko jemu, została wydana w 1958 roku w ramach Atlasów Polskich Strojów Ludowych, a jej autorką jest Barbara Kaznowska. Przed nią pisali o nim krótko w 1954 Janusz Świeży i Janina Przeworska. Ponadto Janusz Świeży poświęcił mu sporo uwagi w ramach opisu sposobu przystrajania głów na Lubelszczyźnie. W publikacjach wydawanych później pisze się o nim jako o jednym ze strojów polskich lub lapidarnie się go omawia w przypadku opisu sztuki ludowej regionu biłgorajskiego. Nie zamieszczano też niestety przedstawiającej go ikonografii w wydawnictwach XIX- i XX – wiecznych. Najstarsza, którą udało mi się odnaleźć, została opublikowana w 1906 roku9, a następna dopiero w 1938.
Zamość 2013
Koordynacja projektu i redakcja naukowa:
Piotr Kondraciuk
Opracowanie tekstów, noty katalogowe, rysunki haftów, wybór ilustracji:
Elżbieta Piskorz-Branekova
Zadanie realizowane w ramach programu/priorytetu:
Dziedzictwo kulturowe/Kultura ludowa
Tradycyjny haft ludowy w stroju hrubieszowsko – tomaszowskim
Strój, który po głębokim namyśle pozwoliłam sobie określać umownym mianem hrubieszowsko-tomaszowskiego, w granicach II Rzeczpospolitej, czyli przed rokiem 1939, noszono na południowowschodnich obszarach woj. lubelskiego, południowozachodnich wołyńskiego oraz północnowschodnich lwowskiego, czyli w polsko-ruskiej strefie kulturowej.
Zrealizowano przy udziale środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
w ramach programu operacyjnego Dziedzictwo kulturowe,
Priorytet 5. Ochrona dziedzictwa kultury ludowej.
Projekt pt. “Tradycyjny haft ludowy w stroju tomaszowsko – hrubieszowskim”
Partnerzy projektu
Muzeum im. ks. Stanisława Staszica w Hrubieszowie
Muzeum Regionalne im. Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim
Tradycyjny haft ludowy w stroju hrubieszowsko – tomaszowskim
Zamość 2011
Autor:
Elżbieta Piskorz – Branekova
Koordynator projektu:
dr Piotr Kondraciuk